Veel winkelgebieden staan onder druk. Dat weten we inmiddels wel. Dat er nu actie ondernomen moet worden is ook duidelijk. Maar welke acties dan? Wat moeten we doen en waar liggen de oplossingen?
Niet één antwoord
Een eenduidig antwoord op deze vragen is helaas niet te geven. Het niet goed functioneren van een winkelgebied is namelijk het resultaat van diverse factoren. De oplossing is dan ook niet zomaar uit de kast te trekken of te vinden in één bepaald project of bepaalde aanpak, dat elders misschien succes had. Oplossingen zijn te vinden in lokaal maatwerk en door ‘out of te box’ denken.
Maatwerk en windmolens
Als Expertteam Winkelgebieden zijn wij dagelijks bezig dit maatwerk vorm te geven. Oplossingen zoeken wij door de behoefte van de consument centraal te stellen en te kijken hoe een specifiek winkelgebied zich daarop kan aanpassen. In deze zoektocht werken wij vanuit de gedachte van ‘het bouwen van windmolens’, zoals Hans Hugo Smit in zijn blog beschrijft. We zijn veel te vaak geneigd om veranderingen tegen te gaan; we bouwen windschermen. In plaats van dat we veranderingen omarmen en gebruiken om verder te komen; het bouwen van windmolens.
Bergafwaarts geeft vaart
Een voorbeeld is de problematiek in krimpgebieden. De bevolking krimpt, het draagvlak vermindert en leegstand loopt op. Een eerste reactie is proberen de leegloop te stoppen. We zoeken naar her-invulling, naar pop-up winkels en verdoezelen de leegstand met fraaie 3D stikkers. Afwaarderen doet voor een pandeigenaar natuurlijk pijn, maar als je van de berg affietst krijg je wel weer vaart om de volgende berg op te komen. De focus moet liggen bij het realiseren van een passend en flexibel aanbod aan fysieke winkelruimte en andere omzet-, sfeer- en beleving verhogende voorzieningen. Afgestemd op de (nieuwe) consument, zijn of haar behoefte en het lokale DNA.
Andere vraag, andere winkelruimte
We kunnen niet door op de vertrouwde voet en winkelgebieden blijven ‘versterken’ door steeds maar weer het aanbod uit te breiden. Zeker, in sommige plaatsen is uitbreiding nodig, in andere plaatsen krijgen we juist te maken met (sterke) krimp. Daar is warme of koude sanering van het winkelaanbod essentieel. Het nieuwe koopgedrag vraagt nadrukkelijk om andere winkelruimte; een andere plek en andere vorm.
Regionale context en samenwerking zijn belangrijk
Deze noodzakelijke verandering kan alleen worden bereikt door de vernieuwing te beschouwen vanuit de regionale context. Samenwerking tussen partijen van gemeente tot vastgoedeigenaar tot retailer en met regionale afstemming zijn essentieel. Onderscheidend vermogen is daarbij van levensbelang om tot een toekomstbestendig winkelgebied te komen.
Verbreden voorzieningenmix
Bedenk dat centrumgebieden en binnensteden meer zijn dan een winkelgebied alleen. Zeker als de pure winkelfunctie onder druk staat is een integrale benadering van de verzorgingsfunctie aan de orde. Dit is een kans. In onze visie moet niet alleen gezocht worden naar kansen voor winkels, maar naar kansen voor voorzieningen, zoals cultuur, leisure, evenementen, historie, recreatie, diensten, werken en wonen. Gemeenten moet in hun detailhandelsvisie keuzes maken voor levensvatbare winkelgebieden. Een brede voorzieningenmix en aantrekkelijke openbare ruimte horen daarbij.
Zie een mogelijke afname van de pure winkelfunctie als een windmolen en biedt ruimte aan nieuwe creatieve ondernemingen en nieuwe kansen. De valkuil is het optrekken van de windschermen in de vorm van behoudende regels en het koste wat kost behouden van wat er is.
Dit blog is ook gepubliceerd op de website van Platform31